İmtahanda deyil, dərsdə qeydlər aparın!

Mən “qeyd” sözünün mənalarını bir az da maraqlı etmək üçün istifadə etdim. İmtahanlar və qiymətlər bir araya gəldikdə, şübhəsiz ki, imtahan nəticələri ağla gəlir.  Not almaq, ən sadə formada məlumatı qeyd etməkdir. Bu məlumat yazılı, şifahi və ya vizual ola bilər; Təsadüfi və ya müəyyən bir formatda qeyd edilə bilər. Qeydlərin aparılmasında məqsəd alınan məlumatın öyrənilməsini və saxlanmasını asanlaşdırmaqdır. Bir sözlə, uyğun biliyə sahib olmaqdır. Bu yazıda keçmişdən bu günə bəşər tarixində öz yerini tapmış “qeydlər tutmağın” faydalarından bəhs etmək istərdim.

1. Biliklərin möhkəmləndirilməsi: Fərdlər qeydlər apararkən yazdıqları üçün öyrənilən məlumat beyində daha yaxşı işlənir. Buna görə də əldə edilən məlumatın möhkəmlənməsini təmin edir.
2. Məlumatın təşkili: Qeydlər məlumatı təşkil etməyə kömək edir. Qeydlər aparılarkən məlumatlar sistematik şəkildə qeyd olunur. (Qeydlər təsadüfi götürülsə belə, bu qeydləri daha sonra nəzərdən keçirmək və təşkil etmək olar.)
3. Diqqətin Toplanması: Fərdlər bir dərsdə və ya görüşdə dinləyərkən ilk 15 dəqiqədən sonra çox vaxt diqqətlərini cəmləməkdə çətinlik çəkirlər. Onlar qəflətən özlərini dərsdən və ya danışandan çox uzaqda görürlər, daxili səslərini dinləyirlər. Qeyd etmək diqqəti yayındıran vasitələrdən biridir. Qeydlərin aparılması fərdlərə məlumatları qaçırmamaq üçün daha diqqətlə dinləməyə və diqqətini cəmləməyə imkan verir.
4. Fərdlərin öyrənmə prosesində fəal olması: Qeydlərin aparılması fərdlərin öyrənmə prosesində fəal olmasına şərait yaradır. Fərdlər qeydlər apararkən daha çox hisslərini və psixi proseslərini cəlb etməyə məcbur olurlar. Bu, insanı daha yaxşı dinləyici və ya oxucuya çevirir.
5. İştirakın artırılması: Fəallaşan fərdlər dərslərdə daha çox iştirak edirlər. Qeyd edənlər daha çox sual vermək, başa düşdüklərini yoxlamaq və müəllimlə ünsiyyət qurmaqla dərsdə iştirak edirlər.
6. Anlamanın dərinləşdirilməsi: Qeydlərin aparılması fərdlərə məlumatı anlamağa və bu prosesdə əldə edilən məlumatları təhlil etməyə imkan verir. Fərdlər məlumat arasında əlaqə, ziddiyyət və ya oxşarlıq aşkar etmək imkanına malikdirlər.
7. Düşüncələrin inkişafı: Qeydlər fərdlərə öz düşüncələrini və şərhlərini yazılı şəkildə görməyə imkan verir. Çünki qeydlər apararkən fikirlər olduğu kimi qeydə alınmır, əksinə fərdi olaraq anlaşılır.
8. Yaddaşın Gücləndirilməsi: Qeydlər apararkən məlumat yenidən nəzərdən keçirildiyi üçün yaddaşı gücləndirir. Beləliklə, öyrənilən məlumat uzunmüddətli yaddaşda daha yaxşı saxlanıla bilər.
9. Resurs: Qeydlər imtahanlar, layihələr və ya təqdimatlar üçün resurslar kimi istifadə edilə bilər. Xüsusilə tələbələr üçün vacib bir mənbədir. (Bəlkə də verə biləcəyimiz ən parlaq nümunə universitetlərdə mühazirə qeydlərinin surət çıxaran maşınlarda satışıdır.)
10. Müstəqil Çalışmanı Dəstəkləyir: Qeydlərin aparılması öyrənmə prosesini dəstəkləyir və həmçinin müstəqil işləmək imkanı verir. Çünki o, dərsdən kənarda informasiyaya çıxışı təmin edir.
Təbii ki, qeydlər aparmağın başqa faydaları da var. Ancaq bunlar mənbələrə baxaraq sadalaya biləcəyim bəzi şeylərdir. 

 "Niyə qeyd etməliyik?

Qeydlər götürmək, qələmlə yazmaq təkcə yazmaq demək deyil. Bu, çox passiv bir davranış olardı. Bununla belə, həqiqətən qeydlər aparmağa çalışsanız, digər insanı həqiqətən dinləməyə və aktiv öyrənmə prosesini yaşamağa başlayacaqsınız. Çünki qeydlər aparmaq nəzəriyyəni praktikaya çevirməkdir. Bu, nəzəri biliklərin beyniniz tərəfindən daha yaxşı başa düşülməsinə və sonra praktik tətbiqə və ya davranışa çevrilməsinə imkan verir.

Dr. Həsənova Ülviyyə